Je ziet het niet, maar het is er wel. Verborgen verlies. Intens voelbaar en verdrietig is het als iemand overlijdt. Waar vaak echter aan wordt voorbij gegaan is het stil verdriet dat kan ontstaan door verliezen die niet altijd direct met een overlijden te maken hebben. Je kunt hierbij denken aan verlies op
het gebied van je werk, je relatie, je gezondheid, je toekomstperspectief en bepaalde verwachtingen die je had. Het zijn verliezen die je
met je meedraagt en waarvan niemand ziet en weet dat ze er (nog) zijn.
Verborgen verlies heeft impact
Heel vaak beseffen we niet welke impact een verlieservaring kan hebben op
de verschillende domeinen van ons leven. Als je je baan kwijtraakt of je
partner en jij gaan scheiden, dan wordt er meestal verwacht dat je je aanpast aan de situatie en weer doorgaat. Terwijl zo’n verlies heel veel impact kan hebben. Misschien verandert je identiteit wel. En word je van zelfverzekerde
en succesvolle zakenvrouw ineens een onzekere vrouw met een uitkering
of van werkende vader ineens huisvader. Ook op sociaal-emotioneel vlak
kan het diep doorwerken. Je vraagt je af waarom nou juist jou dit overkomt,
je voelt misschien dat je hebt gefaald. Zo kan ieder verlies op heel veel levensgebieden invloed hebben.
Het valt wel mee toch?
Naast dat anderen deze verliezen niet (h)erkennen, vind je vaak zelf ook
dat je je niet verdrietig mag voelen. Soms vraag je je af: welk verlies is erger? Je stelt je bijvoorbeeld de vraag of een scheiding of het verlies van een baan wel even “erg” is als een overlijden. Op deze manier wordt veel verlies gerelativeerd en niet serieus genomen. Je erkent hiermee jezelf en
je verlies niet. Doordat je niet in de gaten hebt dat je een rouwproces doormaakt, kun je -na verloop van tijd- last krijgen van onbegrepen
lichamelijke en psychische klachten. De emoties die je ervaart zijn heel verschillend en kunnen in allerlei vormen naar buiten komen.
Zomaar een paar voorbeelden: gevoelens van angst, schuld, boosheid, agressie, wanhoop en eenzaamheid. Piekeren, je niet goed kunnen concentreren en een geheugen als een zeef. Je bent gejaagd, vermoeid, huilerig en trekt je terug uit sociale contacten. Of je hebt allerlei lichamelijke kwalen: geen eetlust, slecht slapen, last van je spieren, vaker ziek en
geen energie. Dit zijn normale reacties op verlies en verdriet bij gezonde
en evenwichtige mensen.
Wat is helpend bij het omgaan met verborgen verlies?
Bewustwording is de eerste en belangrijkste stap om met verborgen verlies
om te gaan. Dit betekent dat je stilstaat bij je verlies en je verdriet hierover erkent en toelaat. Sta eens stil bij alles wat er veranderd is in je leven.
Van welke verwachtingen en dromen heb je afscheid genomen?
Wat heb je verloren? Wie ben je kwijtgeraakt, wat is er veranderd aan je relaties? Wat is er veranderd aan je werk, je financiën?
En praat erover met mensen in je omgeving. Probeer aan te geven wat
het met je doet. Het feit dat je partner dementie heeft gekregen en jij
daarmee een heel ander leven hebt gekregen dan je had verwacht,
wat doet dit met je? Het feit dat je ongewild kinderloos bent, wat doet
dit met je? Het feit dat je gescheiden bent, wat doet dit met je?
Verzamel moed en vertel wat jij nodig hebt. Weet je dat niet goed?
Onderzoek met iemand die je daarbij kan helpen wat dat dan precies is.
Soms heb je nu eenmaal iemand nodig die je begeleidt in dat proces.
Wat levert het je op als je durft te kijken in de spiegel van verborgen verlies?
Rust in je hoofd. Ruimte. Vrijheid. Meer plezier. Meer energie.
Eindelijk doen wat jij belangrijk vindt. Want als je niet langer vecht tegen
je verdriet, het onderdrukt of je er in verliest dan heb je je handen vrij.
En kun je energie steken in de dingen die je leven de moeite waard maken.
Je komt sterker in je schoenen te staan. Wanneer je je gedachten en
gevoelens hierover deelt, nodig je anderen ook uit hier meer begrip
voor te krijgen. Dus durf te kijken in de spiegel van verborgen verlies.
Het verdient het om gezien te worden.
